Wet DBA voor Zorgprofessionals: Praktische Handleiding
Ben jij ZZP’er in de zorg? Vanaf 2025 controleert de Belastingdienst strenger op naleving van de Wet DBA. Zorg dat je voldoet aan de regels om boetes en naheffingen te voorkomen.
Wat moet je weten?
- Zelfstandigheid aantonen: Werk met meerdere opdrachtgevers, bepaal je eigen werkwijze en zorg voor vervangingsmogelijkheden.
- Contracten opstellen: Gebruik een DBA-proof overeenkomst met duidelijke afspraken over zelfstandigheid.
- Documentatie bijhouden: Bewaar facturen, contracten en bewijzen van investeringen in eigen materialen.
- Vermijd schijnzelfstandigheid: Werk niet te lang voor één opdrachtgever en behoud je professionele identiteit.
Belangrijkste criteria (DBA-toetsen):
| Toets | Zelfstandigheid | Dienstverband |
|---|---|---|
| Gezagsverhouding | Eigen werktijden en methodes | Vaste roosters en directe aansturing |
| Persoonlijke arbeid | Mogelijkheid tot vervanging | Exclusieve samenwerking |
| Ondernemersrisico | Eigen tarieven en apparatuur | Geen financieel risico |
Tip: Gebruik een digitaal dossier om je zelfstandigheid te bewijzen en voorkom problemen bij belastingcontroles. Lees verder voor praktische tips en tools om compliant te blijven.
Schijnzelfstandig of ZZP’er? Belastingdienst Gaat Handhaven Op Deze 9 Criteria
Wet DBA Basics voor Zorgprofessionals
De Wet DBA beoordeelt zorgprofessionals op basis van drie criteria om te bepalen of er sprake is van zelfstandigheid of een dienstverband.
De 3 Belangrijkste Toetsen: Gezagsverhouding, Persoonlijke Arbeid en Ondernemersrisico
De Belastingdienst gebruikt deze drie toetsen om te beoordelen of u als zelfstandige werkt:
| Toets | Kenmerken van zelfstandigheid | Signalen van dienstverband |
|---|---|---|
| Gezagsverhouding | – Zelf werkwijze bepalen – Eigen werktijden plannen – Vrijheid in behandelmethodes |
– Vaste roosters – Verplichte protocollen – Directe aansturing |
| Persoonlijke arbeid | – Mogelijkheid om vervanging te regelen – Eigen praktijkvoering – Meerdere opdrachtgevers |
– Exclusieve samenwerking – Persoonlijke dienstverlening vereist – Langdurige contracten |
| Ondernemersrisico | – Zelf tarieven vaststellen – Investeren in eigen apparatuur – Eigen verzekeringen afsluiten |
– Vaste vergoeding – Gebruik maken van faciliteiten van de instelling – Geen financieel risico dragen |
Om als zelfstandige te worden gezien, is het belangrijk dat u voldoende vrijheid heeft in hoe u uw werk uitvoert. Denk bijvoorbeeld aan een ZZP-fysiotherapeut die zelf behandelmethodes kiest, of een zelfstandig verpleegkundige die opdrachten kan weigeren zonder gevolgen.
Veelvoorkomende Uitdagingen voor Zorgfreelancers
Zorgprofessionals ervaren specifieke obstakels bij het behouden van hun zelfstandige status. De belangrijkste risico’s zijn:
Langdurige opdrachten
Werken voor één zorginstelling over een lange periode kan lijken op een dienstverband. Om dit te voorkomen, adviseert de Belastingdienst om met meerdere opdrachtgevers te werken en uw contracten regelmatig te herzien [2].
Organisatorische integratie
Als u te veel opgaat in de organisatie, bijvoorbeeld door gebruik te maken van het e-mailadres van de zorginstelling of door bedrijfskleding te dragen, kan dit uw zelfstandigheid ondermijnen. Houd daarom vast aan uw eigen professionele identiteit [4].
Praktische tips om zelfstandigheid te waarborgen:
- Gebruik eigen materialen en houd een administratie bij voor meerdere klanten.
- Zorg dat u vervanging kunt regelen en gebruik uw eigen communicatiemiddelen.
- Vermijd het gebruik van branding van de instelling, zoals bedrijfskleding.
Deze inzichten vormen de basis voor verdere praktische stappen die u kunt nemen om uw zelfstandige status te behouden.
Hoe volg je de regels van de Wet DBA?
Het naleven van de Wet DBA gaat verder dan alleen het begrijpen van de basisprincipes. Het vraagt om actie op zowel contractueel als praktisch niveau.
Het opstellen van een juridisch correct DBA-contract
Een goed opgesteld DBA-contract is onmisbaar voor zorgprofessionals. Het moet duidelijk uw status als zelfstandige weergeven en voldoen aan de richtlijnen van de Belastingdienst.
| Onderdeel van het contract | Vereiste elementen | Voorbeeld in de zorg |
|---|---|---|
| Identificatiegegevens | – KvK- en BTW-nummers – Contactgegevens |
Gebruik professioneel briefpapier met uw logo |
| Werkbeschrijving | – Specifieke diensten – Projectomvang – Resultaatgerichte afspraken |
Stel concrete doelen, zoals behandeldoelen, op |
| Zelfstandigheid | – Vervangingsclausule – Eigen werkmethoden – Tariefafspraken |
Benoem expliciet uw onafhankelijkheid en werkstructuur |
Een belangrijk onderdeel van het contract is de onafhankelijkheidsverklaring. Hierin moet staan: “De zorgprofessional wordt ingehuurd als zelfstandig ondernemer en niet als werknemer. De professional bepaalt zelfstandig hoe, wanneer en waar de diensten worden uitgevoerd, binnen de overeengekomen resultaten.” [1][2]
Zelfstandigheid aantonen
Een goed contract is slechts een begin. Uw dagelijkse werkwijze moet in lijn zijn met de afspraken in het contract.
Zichtbare kenmerken van zelfstandigheid
- Maak een eigen website waarop uw diensten en tarieven te vinden zijn.
- Gebruik professioneel briefpapier met uw bedrijfslogo.
- Schaf uw eigen medische apparatuur en hulpmiddelen aan.
- Bewaar contracten, facturen en correspondentie digitaal.
- Documenteer uw activiteiten rondom klantenwerving.
Praktische stappen om zelfstandigheid te tonen
- Gebruik uw eigen systemen en voldoe aan de Ondernemersrisico-toets.
- Bied een breed scala aan diensten aan. Denk bijvoorbeeld aan een freelance verloskundige die zowel bevallingsbegeleiding als prenatale cursussen verzorgt. [1][5]
Voor extra zekerheid is het verstandig om een beroepsaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten en uw contracten regelmatig juridisch te laten controleren. [4]
Door deze stappen te nemen, versterkt u uw positie als zelfstandig zorgprofessional binnen de Wet DBA.
Omgaan met Veelvoorkomende Werksituaties
Naast het opstellen van contracten en het aantonen van zelfstandigheid is het belangrijk om kritisch naar dagelijkse werkroutines te kijken. Zorgprofessionals komen in de praktijk vaak situaties tegen die risico’s met zich meebrengen onder de Wet DBA.
Risicocheck voor Werksituaties
Om uw zelfstandige positie te beschermen, is het verstandig om regelmatig uw werksituatie onder de loep te nemen. De onderstaande tabel geeft inzicht in veelvoorkomende risico’s en mogelijke acties om deze aan te pakken:
| Situatie | Risico | Actie |
|---|---|---|
| Langlopend contract (>6 maanden) | Hoog | Verdeel het contract in kortere periodes van 3-6 maanden |
| Vaste werkdagen en -tijden | Hoog | Maak flexibele afspraken per periode en behoud het recht om te weigeren |
| Gebruik van ziekenhuisapparatuur | Gemiddeld | Overweeg te investeren in eigen apparatuur, zoals vermeld in de Ondernemersrisico-toets |
| Interne procedures volgen | Gemiddeld | Stel eigen werkprotocollen op binnen de professionele richtlijnen |
De Belastingdienst richt zich specifiek op bepaalde aspecten:
Belangrijke aandachtspunten voor zorgprofessionals:
- Zorg dat u altijd de controle behoudt over uw werkwijze en behandelmethoden.
- Houd een overzicht bij van geweigerde opdrachten om uw zelfstandigheid aan te tonen.
- Documenteer uw inspanningen op het gebied van klantenwerving.
Handige tip: Zet een digitaal dossier op waarin u bewijsmateriaal verzamelt dat uw zelfstandigheid ondersteunt, zoals:
- Facturen die op uw bedrijfsnaam staan
- E-mailuitwisseling over werkafspraken
- Bewijzen van aankopen voor eigen materialen
Een goed bijgehouden digitaal dossier met facturen, afspraken en aankoopbewijzen kan uw positie aanzienlijk versterken bij eventuele controles [3][4].
sbb-itb-0c45522
Belastingcontroles en Naleving
Na het aanpassen van je werkwijze (zie vorige sectie) is het belangrijk om je goed voor te bereiden op belastingcontroles. Vanaf 1 januari 2025 zal de Belastingdienst strenger controleren op naleving van de Wet DBA.
Benodigde Documenten
Zorg dat je een volledige set documenten klaar hebt staan, zoals beschreven in hoofdstuk 3. Denk hierbij aan recente verzekeringsbewijzen en een goed bijgehouden investeringsadministratie. Een digitaal documentbeheersysteem kan helpen om alles overzichtelijk te bewaren.
Risico’s en Aandachtspunten
De Belastingdienst houdt extra scherp toezicht op signalen van schijnzelfstandigheid. Er zijn een aantal acties die je kunt ondernemen om risico’s te verkleinen:
- Werk met meerdere opdrachtgevers.
- Investeer in je eigen materialen en middelen.
- Zorg dat je zelf de controle houdt over je planning.
- Leg afgewezen opdrachten goed vast.
Deze maatregelen sluiten aan op de strategieën uit hoofdstuk 3, zoals het werken met eigen middelen en het hebben van meerdere opdrachtgevers.
Let op: Niet voldoen aan de Wet DBA kan leiden tot boetes die kunnen oplopen tot €8.200 per overtreding [3]. Zowel jij als je opdrachtgever kunnen hiervoor aansprakelijk worden gesteld.
Praktische Tip
Gebruik elk kwartaal de zelfscan-tool van de Belastingdienst. Hiermee kun je vroegtijdig risico’s opsporen en aanpakken. Dit kan veel problemen en mogelijke sancties voorkomen.
Resources voor Zorgprofessionals
Naast belastingcontroles zijn er specifieke hulpmiddelen die zorgprofessionals kunnen helpen om te voldoen aan de DBA-richtlijnen:
VKG Zorg: Ondersteuning bij DBA-naleving
VKG Zorg biedt praktische ondersteuning gericht op DBA-compliance voor zorgprofessionals:
| Dienst | Voordelen |
|---|---|
| Contractbeheer | Overeenkomsten die voldoen aan DBA-eisen, automatische verlengingen |
| Juridische ondersteuning | Actueel advies over wet- en regelgeving rondom DBA |
Met hun platform wordt een digitale workflow geboden die aansluit op de strengere controles die vanaf januari 2025 worden ingevoerd [3].
Compliance Software Tools
Digitale tools kunnen het proces van het genereren van benodigde compliance-documentatie vereenvoudigen, zoals beschreven in hoofdstuk 4.
Belangrijke software:
- DBA-contractgeneratoren
- Geautomatiseerde facturatie
- Digitaal documentbeheer
Daarnaast controleert een door de overheid erkend validatiesysteem voor zorgprofessionals op:
Dit systeem sluit naadloos aan op de eisen voor documentatie zoals beschreven in hoofdstuk 4.
Conclusie
Als u de bovengenoemde stappen consequent toepast, versterkt u uw positie als zelfstandige. Focus op de volgende punten:
Zakelijke Aanpak
Een stevige zakelijke basis is cruciaal. Dit houdt in dat u aandacht besteedt aan:
- Het opzetten en bijhouden van een eigen praktijkadministratie
- Het afsluiten van passende bedrijfsverzekeringen
- Het volgen van vakgerichte cursussen en trainingen
Administratie en Naleving
Om voorbereid te zijn op mogelijke controles, is het belangrijk een overzichtelijke administratie te voeren. Denk hierbij aan:
- Bewaren van alle contracten en facturen
- Registreren van investeringen in bedrijfsmiddelen
- Documenteren van afspraken over tarieven en werkzaamheden
Door deze onderdelen in uw dagelijkse praktijk te integreren, kunt u uw positie versterken en behouden. Dit sluit naadloos aan op de tools en strategieën die in eerdere hoofdstukken zijn besproken, zodat u klaar bent voor wat de toekomst brengt.
FAQs
Hieronder beantwoorden we enkele veelgestelde vragen op basis van eerder besproken onderwerpen:
Hoe toon ik mijn zelfstandigheid aan en wat zijn de risico’s bij overtreding?
Om uw zelfstandigheid als zorgprofessional overtuigend aan te tonen, kunt u gebruik maken van deze punten:
- Gebruik maken van uw eigen medische apparatuur en hulpmiddelen.
- Het hebben van een aparte zakelijke rekening en een duidelijke administratie.
- Het afsluiten van professionele verzekeringen.
Als de regels van de Wet DBA niet worden nageleefd, kunnen zowel de zorgprofessional als de opdrachtgever te maken krijgen met serieuze gevolgen, zoals:
- Herclassificatie als werknemer.
- Extra belastingaanslagen voor loonbelasting en sociale premies.
- Boetes die kunnen oplopen tot €8.200 per overtreding.
- De verplichting om een arbeidsovereenkomst aan te bieden.
Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 10% van de zorgcontracten het risico loopt op herclassificatie. Door de richtlijnen in deze handleiding te volgen, kunt u dat risico aanzienlijk verkleinen [6].
In hoofdstuk 5 vindt u een uitgebreide checklist met specifieke stappen om deze risico’s verder te beperken.
